Αγάπησε το παιδί μέσα σου
Έχοντας πλέον δουλέψει ως διαιτολόγος με εκατοντάδες άτομα και, ειδικότερα για το θέμα μας, με δεκάδες οικογένειες, έχω παρατηρήσει ένα κοινό μοτίβο: όταν στις σχέσεις γονέων-παιδιών υπάρχουν υγιή όρια, ουσιαστική επικοινωνία και μια σχετικά ομαλή συναναστροφή, οι πιθανότητες επιτυχίας στους στόχους που θέτουμε —ειδικά σε θέματα διατροφής— είναι εμφανώς αυξημένες.
Αντίθετα, σε οικογενειακά προφίλ όπου επικρατεί αναρχία και τα παιδιά υπακούν μόνο όταν τους προσφέρεται κάποιο αντάλλαγμα, παρατηρώ ότι συχνά αυτές οι συμπεριφορές ακολουθούν και την ενήλικη ζωή. Με τον ίδιο τρόπο που ένα παιδί θα υπακούσει μόνο αν λάβει μια επιβράβευση, έτσι κι εμείς ως ενήλικες νιώθουμε ότι “αξίζουμε” ένα γλυκό επειδή φάγαμε κάτι υγιεινό.
Βέβαια, δεν είμαι παιδοψυχολόγος ή οικογενειακός σύμβουλος. Αυτά που παρατηρώ και μοιράζομαι μαζί σας προκύπτουν από την προσωπική μου εμπειρία και τις εκατοντάδες ώρες δουλειάς με ανθρώπους και οικογένειες. Αυτό, ωστόσο, μου έχει δώσει τη δυνατότητα να διακρίνω συγκεκριμένα μοτίβα συμπεριφοράς, τα οποία επηρεάζουν άμεσα τη σχέση μας με τη διατροφή.
Το πόρισμά μου είναι το εξής: Όλοι μας, ανεξάρτητα από το πόσο σοβαροί ή αστείοι, συντηρητικοί ή εναλλακτικοί, επαγγελματίες ή πιο χαλαροί θεωρούμαστε, κρύβουμε μέσα μας ένα παιδί. Αυτό το παιδί είναι το ίδιο που κάνει σκανταλιές, γκρινιάζει όταν δεν παίρνει αυτό που θέλει και έχει μάθει να χειραγωγεί τους γονείς του για να το αποκτήσει.
Είναι το παιδί που αφήνει το διάβασμα και τις υποχρεώσεις για την τελευταία στιγμή, το παιδί που βαριέται να πάει σχολείο, αλλά και εκείνο που επιβραβεύεται με ένα γλυκό ή δώρο όταν κάνει καλά τη “δουλειά” του. Είναι συναισθηματικά ανώριμο, δυσκολεύεται να διαχειριστεί τις δυσκολίες της ζωής και όταν σπάει, κλαίει.
Άλλοτε δικαιολογημένα, άλλοτε όχι.
Πόσες φορές δεν έχουμε δει αυτό το παιδί να εκδηλώνεται μέσα μας;
Πόσες φορές δεν αφήσαμε τη γυμναστική για την επόμενη εβδομάδα, ή δεν πείσαμε τον εαυτό μας ότι “δικαιούμαστε” ένα cheat meal επειδή ήμασταν συνεπείς για δύο ημέρες; Αυτές οι μικρές καθημερινές στιγμές είναι η αντανάκλαση του εσωτερικού μας παιδιού και εκδηλώνουν αυτό που στην ψυχολογία ονομάζουμε εσωτερική αντίσταση.
Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να αναβάλει τη γυμναστική, να σαμποτάρει τη διατροφή του ή να προσκολλάται σε παλιές συνήθειες, ακόμα και όταν αυτές είναι επιβλαβείς. Είναι ο μηχανισμός που ενεργοποιείται όταν κάτι μέσα μας αντιστέκεται στην αλλαγή, ακόμα κι αν την επιθυμούμε συνειδητά (Πηγή: psychologynow.gr).
Η εσωτερική αντίσταση αναφέρεται στην ασυνείδητη ή συνειδητή αντίδραση ενός ατόμου απέναντι σε αλλαγές ή προκλήσεις, συχνά εκδηλώνοντας συμπεριφορές που εμποδίζουν την πρόοδο ή τη θεραπεία.
Καθώς μεγαλώνουμε, αυτό το παιδί φαίνεται να υποχωρεί απο το προσκήνιο, όμως δεν εξαφανίζεται. Βρίσκεται πάντα εκεί, έτοιμο να βγει μπροστά όταν το ενήλικο “εγώ” μας κλονιστεί. Το πώς ξεσπάμε στην ενήλικη ζωή έχει συχνά άμεση σχέση με την ανατροφή που έχουμε λάβει και τον χαρακτήρα αυτού του παιδιού μέσα μας. Για αυτόν τον λόγο, όταν γινόμαστε γονείς, αν δεν έχουμε δουλέψει τα δικά μας τραύματα και μοτίβα, αυτά συχνά περνούν και στα δικά μας παιδιά.
Πώς όμως συνδέεται αυτό με τη διατροφή;
Η διατροφή είναι μια πολύπαραγοντική διαδικασία. Όταν προσπαθούμε να ακολουθήσουμε κάποιο πρόγραμμα ή οδηγίες, τα επίπεδα πειθαρχίας, οργάνωσης, αυτοσυγκράτησης και συναισθηματικής σταθερότητας δοκιμάζονται. Το εσωτερικό παιδί μας θα προσπαθήσει, ενστικτωδώς, να χειραγωγήσει και να σαμποτάρει τις προσπάθειές μας, συχνά μέσω της εσωτερικής αντίστασης.
Αυτή η αντίσταση εκδηλώνεται με πολλές μορφές. Μπορεί να είναι η φωνή μέσα μας που λέει «μία φορά δεν πειράζει» όταν είμαστε έτοιμοι να παραβούμε το πρόγραμμα διατροφής μας. Ή μπορεί να είναι η συνεχής αναβολή του ξεκινήματος ενός νέου πλάνου, η υπερβολική ενασχόληση με μικρολεπτομέρειες (π.χ. «ποια είναι η τέλεια δίαιτα;») για να αποφύγουμε τη δράση. Το παιδί μέσα μας επιζητεί το εύκολο, το άμεσο, την ευχαρίστηση χωρίς κόστος, όπως ακριβώς έκανε και τότε.
Όσο πιο καλά κατανοούμε αυτόν τον μηχανισμό, τόσο πιο εύκολα μπορούμε να τον διαχειριστούμε. Η εσωτερική αντίσταση δεν είναι εχθρός. Είναι απλώς ένα σήμα ότι υπάρχει φόβος, ανασφάλεια ή ανεκπλήρωτη ανάγκη. Όταν σταματήσουμε να την καταπιέζουμε και αρχίσουμε να την παρατηρούμε, τότε μπορούμε να της απαντήσουμε με ψυχραιμία και συμπόνια, δίνοντας στον εαυτό μας αυτό που πραγματικά χρειάζεται, χωρίς να σαμποτάρουμε τις προσπάθειές μας.
Πώς μπορείς να βελτιώσες τη σχέση σου με αυτό το παιδί;
Προσωπικά, με έχει βοηθήσει πάρα πολύ η διαδικασία του journaling. Η καθημερινή καταγραφή σκέψεων, συμπεριφορών και γεγονότων μου επιτρέπει, με τον καιρό, να εντοπίζω επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Παρατηρώντας τις αντιδράσεις και τις αδυναμίες μου, μπορώ να κατανοήσω καλύτερα τις ανάγκες αυτού του παιδιού. Όταν εντοπίζεις τα μοτίβα αυτά, μπορείς σιγά-σιγά να δεις ποια εσωτερικά “κουμπιά” σε οδηγούν σε αυτοκαταστροφικές ή μη ωφέλιμες συμπεριφορές.
Το κλειδί είναι να το αντιμετωπίσεις με συμπόνια: ούτε με υπερβολική αυστηρότητα που μπορεί να του δημιουργήσει ενοχές και χαμηλή αυτοεκτίμηση, ούτε με υπερβολική χαλαρότητα που θα το αφήσει ανεξέλεγκτο.
Όπως ακριβώς θα ήθελες ένας γονέας να φερθεί σε ένα πραγματικό παιδί—με όρια αλλά και κατανόηση—έτσι χρειάζεται να φερθείς και στον εαυτό σου
Παράλληλα, βοηθά πολύ να εκπαιδεύσουμε το παιδί αυτό μέσα μας να αντέχει τη ματαίωση. Η ζωή, όπως και η διατροφή, δεν προσφέρει πάντα άμεση ικανοποίηση. Όταν το εσωτερικό παιδί μάθει ότι δεν θα του χαλάς κάθε χατίρι αλλά ότι μπορεί να αντέξει και την πείνα, την άρνηση ή την αποτυχία, τότε σταδιακά η αντίσταση μειώνεται και η αυτοσυγκράτηση ενισχύεται.
Κι αν δεις ότι δυσκολεύεσαι, μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια από κάποιον ειδικό. Δεν χρειάζεται να τα καταφέρεις όλα μόνος σου.
