Αντικαταθλιπτικά και Δυσκοιλιότητα
Εισαγωγή

Η χρήση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων είναι συχνά απαραίτητη για την αντιμετώπιση διαταραχών όπως η κατάθλιψη και η αγχώδης διαταραχή. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν παρενέργειες που επηρεάζουν το γαστρεντερικό σύστημα, όπως η δυσκοιλιότητα και έντονα φουσκώματα. Στο παρόν άρθρο, θα εξετάσουμε πώς τα αντικαταθλιπτικά επηρεάζουν την κινητικότητα του εντέρου και προκαλούν δυσκοιλιότητα, καθώς και τι μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε αυτές τις παρενέργειες

Κατηγορίες Αντικαταθλιπτικών και Δραστικές Ουσίες

Επιλεκτικοί Αναστολείς της Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRIs)
  1. Φλουοξετίνη (Fluoxetine) – Prozac
  2. Σερτραλίνη (Sertraline) – Zoloft
  3. Εσκιταλοπράμη (Escitalopram) – Lexapro
  4. Παροξετίνη (Paroxetine) – Paxil
  5. Φλουβοξαμίνη (Fluvoxamine) – Luvox
Σεροτονίνης-Νορεπινεφρίνης Αναστολείς της Επαναπρόσληψης (SNRIs)
  1. Βενλαφαξίνη (Venlafaxine) – Effexor
  2. Δουλοξετίνη (Duloxetine) – Cymbalta
  3. Λεβομιλνασιπράνη (Levomilnacipran) – Fetzima
  4. Δεσβενλαφαξίνη (Desvenlafaxine) – Pristiq
  5. Μιλνασιπράνη (Milnacipran) – Savella
Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά (TCAs)
  1. Αμιτριπτυλίνη (Amitriptyline) – Elavil
  2. Νορτριπτυλίνη (Nortriptyline) – Pamelor
  3. Ιμιπραμίνη (Imipramine) – Tofranil
  4. Κλομιπραμίνη (Clomipramine) – Anafranil
  5. Δεσιπραμίνη (Desipramine) – Norpramin
Μονοαμινοξιδάσης Αναστολείς (MAOIs)
  1. Φαινελζίνη (Phenelzine) – Nardil
  2. Τρανυλκυπρομίνη (Tranylcypromine) – Parnate
  3. Ιζοκαρμποξαζίδη (Isocarboxazid) – Marplan
  4. Σελεγκιλίνη (Selegiline) – Emsam
  5. Μοκλομπεμίδη (Moclobemide) – Aurorix

Μηχανισμοί Δράσης

Κινητικότητα του Εντέρου & Ρύθμιση της Υγρασίας

Η σεροτονίνη διεγείρει τα κυτταρικά διαφράγματα του εντέρου, προκαλώντας περισταλτικές κινήσεις που βοηθούν στη μετακίνηση των τροφίμων και των αποβλήτων καθώς και επηρεάζει την απορρόφηση και την απελευθέρωση νερού και ηλεκτρολυτών, διατηρώντας την ισορροπία των υγρών.

Επιλεκτικοί Αναστολείς της Επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRIs)

Τα SSRIs αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, αλλά η σεροτονίνη είναι επίσης παρούσα στο εντέρο. Η αύξηση της σεροτονίνης μπορεί να προκαλέσει διάρροια ή δυσκοιλιότητα, καθώς επηρεάζει την κινητικότητα του εντέρου.

Σεροτονίνης-Νορεπινεφρίνης Αναστολείς της Επαναπρόσληψης (SNRIs)

Τα SNRIs επηρεάζουν τόσο τη σεροτονίνη όσο και τη νορεπινεφρίνη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στην κινητικότητα του εντέρου και την απορρόφηση υγρών, προκαλώντας είτε διάρροια είτε δυσκοιλιότητα.

Τρικυκλικά Αντικαταθλιπτικά (TCAs)

Τα TCAs έχουν αντιχολινεργικές ιδιότητες, που μπορούν να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα, φουσκώματα και άλλες γαστρεντερικές διαταραχές. Επίσης, μπορούν να αλλάξουν την απορρόφηση υγρών στο εντέρο.

Μονοαμινοξιδάσης Αναστολείς (MAOIs)

Τα MAOIs μπορούν να επηρεάσουν την κινητικότητα του εντέρου και την απορρόφηση υγρών, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν γαστρεντερικά προβλήματα σε σύγκριση με τα άλλα αντικαταθλιπτικά. Ωστόσο, η χρήση τους απαιτεί προσοχή στη διατροφή, καθώς μπορούν να αλληλεπιδράσουν με τρόφιμα που περιέχουν τυραμίνη, προκαλώντας υπέρταση.

Συμβουλές για Διαχείριση

  1. Προσαρμογή Δόσης: Συζητήστε με τον γιατρό σας για την προσαρμογή της δόσης ή την αλλαγή του φαρμάκου.
  2. Προβιοτικά: Η χρήση προβιοτικών μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της εντερικής χλωρίδας.
  3. Διατροφικές Αλλαγές: Η προσθήκη περισσότερων φυτικών ινών στη διατροφή σας μπορεί να βοηθήσει.
  4. Φυσική Δραστηριότητα: Η άσκηση μπορεί να βελτιώσει την κινητικότητα του εντέρου.
  5. Φαρμακευτική Παρέμβαση: Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί η χρήση φαρμάκων που βελτιώνουν την κινητικότητα του εντέρου.

Στην πρακτική μου, έχω παρατηρήσει αυξημένες περιπτώσεις όπου τα αντικαταθλιπτικά, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με άλλες συνθήκες όπως η εμμηνόπαυση, λίγη άθληση, και χαμηλή σε φυτικές ίνες διατροφή, μπορούν να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα και φουσκώματα πολλών ημερών.

Συμπέρασμα

Η χρήση αντικαταθλιπτικών είναι μια σημαντική πτυχή της σύγχρονης ψυχιατρικής φροντίδας, αλλά οι επιπτώσεις τους στο γαστρεντερικό σύστημα δεν πρέπει να αγνοούνται. Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο διάφορες κατηγορίες αντικαταθλιπτικών επηρεάζουν την κινητικότητα του εντέρου, την απορρόφηση υγρών και την ισορροπία των ηλεκτρολυτών μπορεί να βοηθήσει τόσο τους γιατρούς όσο και τους ασθενείς να διαχειριστούν καλύτερα τα γαστρεντερικά συμπτώματα.

Κλείσιμο

Σε έναν κόσμο όπου η ψυχική υγεία είναι τόσο στενά συνδεδεμένη με τη σωματική, η ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα είναι απαραίτητη. Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ότι η ψυχική ευεξία δεν είναι απλώς ένα ζήτημα “κεφαλής”, αλλά επηρεάζει κάθε ίνα του είναι μας, ακόμη και το εντέρο μας. Όταν αντιμετωπίζουμε την ψυχική υγεία, ας μην ξεχνάμε το “δεύτερο εγκέφαλο” μας – το έντερο – και τον ρόλο που παίζει στην ευεξία μας. Είναι ώρα να ακούσουμε το σώμα μας στο σύνολο του, γιατί η υγεία, όπως πάντα, είναι ένα ολοκληρωμένο ζήτημα.

Πηγές: 

  • Vincenzo Oliva, Matteo Lippi, Riccardo Paci, Lorenzo Del Fabro, Giuseppe Delvecchio, Paolo Brambilla, Diana De Ronchi, Giuseppe Fanelli, Alessandro Serretti,
    Gastrointestinal side effects associated with antidepressant treatments in patients with major depressive disorder: A systematic review and meta-analysis,

https://doi.org/10.1016/j.pnpbp.2021.110266
Keywords: Antidepressants; Major depressive disorder; Gastrointestinal side effects; Tolerability; Personalised medicine; Neuropsychopharmacology

  • Kelly K, Posternak M, Alpert JE. Toward achieving optimal response: understanding and managing antidepressant side effects. Dialogues Clin Neurosci. 2008;10(4):409-18. doi: 10.31887/DCNS.2008.10.4/kkelly. PMID: 19170398; PMCID: PMC3181894.  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3181894/